بالابان نامی است که آذری ها به این سازاطلاق کرده اند.در زبان ارمنی، دودوک خوانده می شود و درمناطق کردنشین ایران به نام نرمه نای می شناسند. این تفاوت نام البته درصدادهی و شخصیت موسیقایی سازهم خود را نشان می دهد. یعنی علی رغم شباهت ظاهری هر سه نوع، به راحتی می توان نوای دودوک ارمنی راباصدای بالابان آذری و نرمه نای کردی تشخیص داد.
پیشینه:
بنابراسناد و مدارک دردسترس، نوعى سازبادی ازخانوادة نى و سرنادست‌کم ازسده‌های نخستین دورة اسلامى درایران شناخته شده بوده، ودرمیان مردم بخشهایى ازاین سرزمین به کارمى‌رفته است.بالابان
به عنوان سازی بادی وبومى در حوزه‌های جغرافیایى،فرهنگى آذربایجان شرقى،به ویژه تبریز، وکردستان ایران وبرخى جاهای دیگربه کارمى‌رودوگروهى از نوازندگان این مناطق بالابان نوازند. درزبان کردی این ساز را باله‌وان ، ودرشوشتری نى را بَلَبون(بلبان)مى‌گویند .
بالابان ازسازهای مخصوص عاشقهای آذربایجانى نیزهست عاشقهای قدیم‌تبریزفقط باساز (سازِقوپوز)وگاوال(دَف) مى‌خواندند، لیکن امروزبیشتر آنهابابالابان مى‌خوانند .بالابان نقش زیادی درکارعاشقها دارد و کمک صدای آنهاست وبه صدای آنان زیبایى مى‌بخشد.گاهى سازها رابابالابان کوک مى‌کنند . نقش بالابانچى دردستة عاشقها همچون نقش بال برای پرنده است .درحوزه‌های جغرافیایى بیرون ازسرزمین ایران، مانند اقوام قفقازشمالى جمهوری آذربایجان،ترکمنستان، ترکستان شرقى وبخشهای مسلمان‌نشین ترک شمال غربى سرزمین چین، سازبادی بالابان به‌کارمى‌رود.
درجای دیگرمی خوانیم:بالابان
بالابان نامی است که آذری ها به این سازاطلاق کرده اند.در زبان ارمنی، دودوک خوانده می شودودرمناطق کردنشین ایران به نام نرمه نای می شناسند. این تفاوت نام البته در صدادهی و شخصیت موسیقایی ساز هم خود را نشان می دهد. یعنی علی رغم شباهت ظاهری هر سه نوع، به راحتی می توان نوای دودوک ارمنی را با صدای بالابان آذری و نرمه نای کردی تشخیص داد.
طنین گرم و دلنشین دودوک سبب شده است که این ساز بخشی از زندگی روزمره ارامنه به شمار آید و تقریباً نوای دلنشین این ساز در تمام جشن ها، عروسی‌ها و مراسم آنان شنیده می شود. به گفته آرام خاچاطوریان دودوک تنها سازی است که اورابه گریه می‌اندازد دودوک سازی استوانه‌ای شکل و توخالی می باشد و عمدتاً از چوب درخت زردآلو ساخته می‌شود.