قدیمیترین کتاب که هنرمندان مسلمان با تصاویر مینیاتوری به آرایش آن پرداختند کلیله و دمنه عبدالله بن مقفع بود که نسخه اصلی آن مملو از تصاویر بود
جزاین نسخه هایدمصور تزیین یافته ای که از این کتاب ها به ما رسیده به قبل از قرن 7 هجری باز نمی گردد
قدیمیترین این نسخه ها ،نسخه کتابخانه ملی پاریس است که شامل 98مینیاتور که از میان آنها شش مینیاتور دررقرن 18اضافه شده است
نسخه غیر مورخ و فاقد اشاره به مکان نگارش است گر چه پاره ای از محققان براین باورند که ترجیحا درشام در میان سال های 600ه ق نوشته شده است
کتابخانه های دنیا تعداد زیادی از نسخه های آرایش یافته کلیله ودمنه را نگاهداری میکنند
از جمله در پاریس با شماره 3467،،در بادلیان اکسفورد با شماره pocoke400رر مونیخ باشماره c arab616,,.....
از مشهورترین کتاب های ادبی که هندمند مسلمان ،عاشق تصویر نگاری آن بوده کتاب مقامات حریری ابو محمد قاسم بن علی متوفی 516 ه ق است
که او این کتاب را به انوشیروان بن خالد وزیر سلطان محمود بن ملکشاه سلجدقی متوفی سال 532 اهدا نمود
نسخه های زیادی از مقامات حریری مصور به منیاتورها به ما رسیده که در سرتا سر کتابخانه های دنیا پراکنده اند
مشهورترین آن نسخ مجموعه شفراست
که یحیی بن محمد واسطی در سال 635 ه ق در بغداد کتابت و نقاشی کرده است
نسخه اخیر را غازی بن عبدالرحمن دمشقی در سال 700 هجری قمری نقاشی کرده است
نسخه دیگری از مقامات در کتابخانه استانبول موجود است که در بردارنده 56 مینیاتور میباشد ودر زمان خلیفه مستعصم عباسی 630تا 656
نگارش شده است عرب ها همچنین کتاب (العرس والعرایس) جاحظ وکتاب الدریات شابستی را به زینت تصاویر آراسته اند
ابن طولون صالحی متوفی سال 953 هجری قمری تعدادی از کتاب عربی مصور را در دست دوست خود در دمشق دیده بود
از جمله کتاب کلیله و دمنه مقامات حریری، والدریات .همچنین از کتاب های ادبی که با تصاویر آرایش یافته اند
کتاب اغانی ابولفرج اصفهانی متوفی 356 است اصل نسخه شامل بیست جز،بودهدکه 8جلد از آن یافت شده که در کتابخانه کپنهاک نوجود میباشد
نسخه های یاد شده نماینگر مکتب بغداد در تصویرگری مخلوطات عربی رر قرن 7هجری قمری میباشد اما تصویر گری مکتب مملوکی در قرن هشتم ونهم
هجری یکی از شیوه های است که در هنر شام ،عراق ،مصر اندلس، منحصربه فرد بود
اگر چه انصاب مخلوطات مصور قرون ما قبل از ما نیمه دوم قرن 7 هجری و قرن 8 هجری به مراکزی مانند عراق شام یا مصر بوده
پس از سقوط بغداد پایتخت خلافت اسلامی 656 به دست مغول ،عراق به امپراطوری مغول پیوست
واسلوب های هنری آن تابع مکتب ایرانی و به یکی از مراکز مکتب مغولی در نقاشی تبدیل گردید همچنین نقاشی مملوکی ،جایگاه آن را در مکتب عربی اشغال کرده و........
( ادامه دارد )...
منابع = ابن مقفع احمد تیمور و زکی محمد حسن در کتاب التصویر
المقریزی در المواعظ و الا اعتبار
مقامات حریری
ابن طولون الصالحی